Co Twojemu dziecku daje zabawa?
- A.S.
- 14 gru 2015
- 3 minut(y) czytania
Zabawa odgrywa znaczącą rolę w rozwoju dziecka i jest jedną z najczęściej podejmowanych przez nie aktywności. Dodatkowo ma wiele plusów - przyczynia się do poznawczego, fizycznego i społeczno-emocjonalnego dobrostanu dziecka. Zabawa stwarza również idealną szansę do tworzenia interakcji oraz pogłębiania więzi między rodzicami a dzieckiem. Poprzez zabawę dziecko rozwija wyobraźnię, doskonali zdolności manipulacyjne, poznaje świat, uczy się, tworzy, przeżywa, odczuwa, a przy tym po prostu dobrze się bawi.
Jak przebiega rozwój zabawy?
Jako pierwsze pojawiają się tzw. zabawy manipulacyjne (funkcjonalne, sensomotoryczne), czyli taki rodzaj zabawy podczas, której dzieci głównie manipulują przedmiotami. Stukanie, pukanie, smakowanie, wkładanie do buzi, otwieranie i zamykanie pojawia się w pierwszym roku życia. Początkowo nie jest to jeszcze zabawa celowa, raczej manipulujemy różnymi przedmiotami w podobny sposób. Z czasem jednak pojawia się już akcent celowości, a więc zabawy danym przedmiotem zgodnie z jego właściwościami, przeznaczeniem.
Wraz z usprawnieniem umiejętności w obrębie motoryki dużej i małej w drugim roku życia pojawiają się zabawy konstrukcyjne. Zaczynamy tworzyć swoje pierwsze konstrukcje, piętrzymy klocki, budujemy domki, dopasowujemy elementy układanek. Dostrzegamy, że nasze dziecko ma jakiś zamiar – podejmuje działania służące uzyskaniu czegoś nowego, tworzy i planuje.
W drugiej połowie 2 roku życia pojawiają się zabawy w udawanie, czyli zabawy symboliczne. Podczas zabaw w udawanie dziecko ma możliwość realizacji własnych pragnień i potrzeb, których nie może zrealizować w innej formie, czy w rzeczywistości (a więc chłopiec jest policjantem i kieruje ruchem). Ten rodzaj zabawy staje się dominujący w wieku przedszkolnym, dla dzieci bawiących się w parach czy w grupach. Od ok. 3 roku życia rozwija się zabawa tematyczna. Dzieci z łatwością odtwarzają nowe role w zabawie, wcielają się w ulubione postaci czy zwierzęta. Wchodzą w interakcje społeczne i bawią się w dom, w szkołę czy w policjantów. Potrafią już realizować pewien plan, przestrzegają zasad, wiarygodnie odtwarzają sytuacje i role społeczne. Ten rodzaj zabawy umożliwia dziecku próbowanie nowych doświadczeń społecznych oraz pozwala mu przeżyć i uczyć się na sobie, tego co obserwuje na co dzień. Dziecko rozwija się nie tylko społecznie i emocjonalnie, ale także moralnie.
Korzyści płynące z zabawy:
Zabawa redukuje lęk, napięcie, stres.
Daje radość, wzmacnia poczucie własnej wartości i sprawczości.
Zwiększa spokój, odporność, zdolności do adaptacji, radzenia sobie w sytuacjach niespodzianek, zmian.
Zmniejsza ból emocjonalny, pozwala odreagowywać negatywne doświadczenia, minimalizuje stany depresyjne.
Zwiększa empatię, współczucie, rozwija zdolność dzielenia się.
Daje możliwości tworzenia, daje możliwość podejmowania wyborów.
Integruje dzieci i modeluje zachowania społeczne oparte na jedności, współpracy.
Rozwija komunikację werbalną i niewerbalną.
Wzmacnia koncentrację uwagi, rozwija funkcje poznawcze.
Zwiększa zakres i precyzyjność ruchów, usprawnia koordynację i równowagę.
Zwiększa liczbę pozytywnych doświadczeń i emocji przeżywanych przez dziecko, co wzmacnia jego odporność i układ krwionośny.
Choć współczesny świat daje nieskończone możliwości co do form spędzania wolnego czasu, zabaw i gier dla dzieci, wydaje się, że najbardziej atrakcyjne stały się telewizja czy gry komputerowe. Spędzanie zbyt wiele czasu przed telewizorem może wpłynąć negatywnie na rozwój psychofizyczny naszego dziecka, dlatego warto zadbać o to, by dziecko miało czas zarówno na swobodną zabawę, jak i zabawę z rówieśnikami.
Ogromną rolę i wpływ zabawy w życiu młodego człowieka dostrzegł i badał już w latach 30 XX wieku Lew Wygotsky. Ten rosysjki psycholog doceniał ogromną rolę zabawy i w jaki sposób wpływa ona na wszechstronny rozwój dziecka. Obecnie po prawie 80 latach wracamy do jego ideii, odkywamy i doceniamy wkład w dziedzinę nauki jaką jest psychologia rozwojowa człowieka. Warto, by do co dostrzegł Wygotsky było w naszej pamięci, gdy będziemy obserwować nasze pociechy podczas zabawy.
„Zabawa tworzy strefę bliskiego rozwoju dziecka. W zabawie dziecko zawsze zachowuje się ponad swój wiek, wychodzi poza swoje codzienne zachowanie, można powiedzieć, że w zabawie przerasta się o głowę. Zabawa zawiera w skoncentrowanej formie, jakby pod szkłem powiększającym, wszystkie tendencje rozwojowe; tak jakby dziecko próbowało przeskoczyć swój zwykły poziom. Związek pomiędzy zabawą a rozwojem należy porównać do związku pomiędzy nauką a rozwojem.”
Lew Wygotski.
A.S.
Literatura:
Brzezińska A.,I., Applet K., Ziółkowska B. (2008) Psychologia rozwoju człowieka roz. 12.6. W Strelau J., Doliński D. (red. nauk.). (2008) Psychologia - podręcznik akademicki t. 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Goldstein J., (2012) Play in children's development well-being. Dostępny: http://www.ornes.nl/wp-content/uploads/2010/08/Play-in-children-s-development-health-and-well-being-feb-2012.pdf
Cytat: http://www.kluczdouczeniasie.pl/pl/strona/5/lew_wygotski_-_mozart_psychologii
Comments