Kilka słów o odruchach
- K.P.
- 1 paź 2015
- 3 minut(y) czytania
Dzieci rodzą się wyposażone w odruchy, które stanowią mimowolną odpowiedź na bodźce z otoczenia. Większość odruchów ma charakter przystosowawczy, spełnia określone funkcje, co oznacza ,że pomagają one maluchowi przetrwać. Inne odruchy mogą być bardziej prymitywne, a zatem przedstawiają jedynie stan układu nerwowego i są wyzwalana przez części mózgu takie jak: rdzeń przedłużony, śródmózgowie.
Przykładowe odruchy przystosowawcze:
Odruch ssania i połykania- umożliwia maluchowi dostarczenie pokarmu i przetransportowanie treści pokarmowej przełykiem do żołądka. Odruch wykształca się już w życiu płodowym, a zanika około 3 miesiąca. Odruch ten jest niezwykle istotny nie tylko dlatego, że dzięki niemu możliwe jest zaspokojenie głodu przez dziecko, ale również dla późniejszego uczenia się mowy.
Odruch poszukiwania piersi- dziecko obraca główkę w stronę dotykanego policzka, co pozwala odszukać i uchwycić brodawkę piersi matki. Pojawia się w 2-3 miesiącu, zanika około 3-4miesiąca.
Odruch mrugania-może pojawić się w odpowiedzi na podmuch powietrza lub bodziec świetlny. Występuje stale, również w życiu dorosłym.
Odruch cofania -to po prostu reakcja cofania się przed bolesnym bodźce, np. przykurczenie nóżki przez malucha. Występuje stale przez pierwsze 10dni, później również, ale nie tak intensywnie. Brak odruchu może świadczyć o uszkodzeniu nerwu kulszowego.
Odruch kolanowy-szybki wyprost kolana przy delikatnym uderzeniu poniżej rzepki. Można zaobserwować w ciągu 2 pierwszych dni. Brak odruchu może świadczyć o wrodzonych chorobach mięśni, natomiast zbyt często występowanie o nadpobudliwości.
Przykładowe odruchy prymitywne:
Odruch Moro- dziecko odgina gwałtownie głowę do tyłu, wyprostowuje rączki i nóżki a następnie gwałtownie wygina plecki w łuk ,przykurcza rączki, piąstki są zaciśnięte i zostają przytknięte do piersi-faza obejmowania. Taka reakcja może nastąpić np. gdy niemowlę przestraszy się czegoś. Odruch zanika około 5 miesiąca. Brak występowania odruchu lub jego utrzymywanie się mogą świadczyć o zaburzeniach CUN.
Odruch Babińskiego-wygięcie dużego palca stopy i rozszerzenie pozostałych paluszków z delikatnym odchyleniem stopy do środka w odpowiedzi na: pogłaskanie, przeciągniecie np. palcem po podeszwie stopy- od pięty do palców. Odruch na ogół zanika koło 1 roku życia. Przyjęto, że pojawienie odruchu powyżej 3rż może świadczyć o dysfunkcji układu piramidowego.
Drodzy rodzice odruchy, w które wyposażone są wasze maluchy to kroki milowe do dalszego ich rozwoju. Niezwykle ważne jest obserwowanie nie tylko czasowe występowanie odruchu ale czy proces pielęgnacyjny przebiega prawidłowo, nie blokując ruchu dziecka. Nieprawidłowa pielęgnacja może przełoży się na przyjmowanie pewnych wzorców zachowań utrudniających prawidłowy rozwój. Szczególną uwagę należy zwrócić na odruch Moro, Toniczny Odruch Błędnikowy, Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny.
Toniczny odruch błędnikowy- podczas porodu dziecko powinno przyjąć pozycję z głową skierowaną do tyłu w dół. Jeśli podczas zabiegów pielęgnacyjnych ciało odgięte jest do tyłu, głowa zwisa (aktywny toniczny odruch błędnikowy) co jest niekorzystne i wiąże się z nieodpowiednią pracą ciała, kontrolą ruchu oraz utrudnia rozwój dziecka.
Odruch toniczno-szyjny- maluch leży na pleckach z buźką skierowaną w jedną stronę, ciało po stronie twarzy ułożone z wyprostowaną ręką i nogą, natomiast od strony potylicy zgięta ręka i nóżka. Podczas pielęgnacji bardzo często utrwala się takie asymetryczne ułożenie np. kiedy dziecko zbyt długo przebywa w foteliku samochodowym. Odruch pojawia się w 28 tygodniu życia płodowego, powinien zaniknąć około 2-3 miesiąca. Jeżeli utrzymuje się dłużej to mogą pojawiać się w np. trudności z symetrycznym utrzymaniem karku. Warto upewnić się czy u dziecka nie występuje kręcz szyjny, co nie wyklucza obecności odruchu toniczno-szyjnego.
Kręcz szyjny- choroba, w której następuje przymusowe odgięcie szyi w jednym kierunku np. prawostronny kręcz: szyja zgięta w prawo, a głowa w lewo. Dochodzi do wzmożonego napięcia mięśni po jednej stronie i osłabiona po drugiej stronie. Kręcz może być wrodzony (uraz okołoporodowy) lub nabyty (stany zapalne ,choroby reumatyczne, dyskopatia. Podstawowe badania: EMG (elektromiogram), RTG, rezonans magnetyczny.
Odruch Moro- występuje u dziecka normalnie w odpowiedzi na sytuacje stresowe: światło, gwałtowny ruch, hałas, dotyk, zapach. Nadaktywność odruchu może pojawić się u dzieci: po cesarskim cięciu, nagłym porodzie, porodzie z użyciem kleszczy, gdzie może dojść do przewlekłego pobudzenia. Jeżeli odruch występuje zbyt długo i obserwuje się jego nadmierną aktywność może dojść do zakłócenia funkcjonowania w sferze: ruchowej, emocjonalnej i społecznej. Dziecko często nie umie poradzić sobie z odruchem i stara się go blokować, co interpretowane jest jako wzmożone napięcie mięśniowe.
Nie bójcie się kłaść dziecka na brzuszek, pozwalajcie maleństwu na spontaniczny ruch i obserwujcie odruchy swojej pociechy. Stwarzajcie warunki do rozwoju swojego dziecka.
Klaudia Polkowska
Literatura:
Bee.H. Psychologia rozwoju człowieka, Poznań 2004,Wydawnictwo Zysk i S-ka. Roz. Rozwój fizyczny w okresie wczesnego dzieciństwa str.106-108.
Vasta Ross, Haith Marshal M. Miller Scott A. Psychologia dziecka, Warszawa 2004, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna. Roz. Rozwój fizyczny: narodziny, rozwój sprawności i wzrost organizmu str.178-186
http://www.terapia-ndt.waw.pl/odruchy.php
Comments